Nie zawsze sprawa przed sądem wymaga zatrudniania adwokata lub radcy prawnego. W pewnych sytuacjach jednak jego obecność na sali sądowej jest konieczna lub korzystna dla osoby zainteresowanej. Każdy może występować sam przed sądem. Jednak w pewnych sprawach zatrudnienie specjalisty jest wymagane przez prawo.
Przymus adwokacko-radcowski
Przymus adwokacko-radcowski został zapisany w doktrynie prawa karnego i oznacza, że pewne czynności, chodzi przede wszystkim o przygotowanie i podpisanie pism procesowych w jego przebiegu, muszą być wykonane przez specjalistę w zakresie prawa, jakim jest adwokat i radca prawny. Gwarantuje to profesjonalizm dokumentów i ich zgodność z obowiązującym prawem. Przymus adwokacko-radcowski występuje w kilku przypadkach:
- subsydiarny akt oskarżenia,
- apelacja od wyroku wydanego w I instancji przez sąd okręgowy,
- kasacja od prawomocnego wyroku sądu odwoławczego,
- wniosek o wznowienie prawomocnie zakończonego postępowania.
Subsydiarny akt oskarżenia
Z subsydiarnym aktem oskarżenia mamy do czynienia wtedy, gdy samodzielnie lub przez pełnomocnika oskarżamy przed sądem inną osobę. Dzieje się tak najczęściej wtedy, gdy nieudolne działania prokuratury nie doprowadzają osoby podejrzanej o popełnienie przestępstwa przed sąd lub odmawia ona dwukrotnie wszczęcia postępowania karnego, najczęściej z powodu niewystarczającego materiału dowodowego. Wtedy, jako ofiara popełnionego przestępstwa, mamy możliwość w terminie trzydziestu dni od daty odmowy wszczęcia postępowania przez prokuraturę wniesienia do sądu subsydiarnego aktu oskarżenia. Wniesienie takiego aktu oskarżenia odnosi się do ściśle zapisanych w przepisach prawa przypadków, na przykład zniesławienie, czy zniewaga. Właśnie w takich sytuacjach możemy wnieść prywatny akt oskarżenia do sądu.
Apelacja od wyroku wydanego w I instancji przez sąd okręgowy
Przymus adwokacko-radcowski dotyczy również apelacji od wyroku wydanego przez sąd I instancji, której celem jest ponowne rozpoznanie sprawy w celu skorygowania błędów popełnionych przez sąd I instancji. Zadaniem sądu apelacyjnego jest zbadanie ponownie sprawy, ale w szerszym zakresie, nie tylko w obszarze postępowania, jakie odbywało się przed sądem I instancji. Pomoc prawna np. specjalisty ze Świdnicy w sprawach związanych z apelacją jest koniecznością.
Kasacja od prawomocnego wyroku sądu odwoławczego
Przymus adwokacko-radcowski obejmuje także kasację od prawomocnego wyroku sądu odwoławczego, ponieważ musi być ona przez nich sporządzona i podpisana. Specjalista w zakresie prawa musi wystąpić do sądu odwoławczego w terminie siedmiu dni od ogłoszenia wyroku o dostarczenie odpisu wyroku z uzasadnieniem i przed upływem trzydziestu dni wnieść do sądu II instancji o jego kasację.
Wniosek o wznowienie prawomocnie zakończonego postępowania
Przymus adwokacko-radcowski dotyczy również złożenia wniosku o wznowienie postępowania, który musi być sporządzony zgodnie z prawem i podpisany przez specjalistę z dziedziny prawa, czyli adwokata lub radcę prawnego. Może on być złożony tylko po spełnieniu kilku podstaw prawnych, o których osobę oskarżoną lub pokrzywdzoną poinformuje adwokat.
Kiedy potrzebna jest pomoc adwokata?
Konieczność zatrudnienia pomocy prawnej adwokata lub radcy prawnego dotyczy spraw rozpatrywanych przed Sądem Najwyższym. Przymus adwokacko-radcowski będzie dotyczył także skargi kasacyjnej, dotyczącej stwierdzenia niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia, a także w skardze na przewlekłość postępowania oraz w tak zwanych postępowaniu grupowym. W sprawach karnych osoby oskarżone najczęściej muszą być reprezentowane przez obrońcę. Dotyczy to tak zwanej obrony obligatoryjnej, kiedy oskarżony nie może samodzielnie podjąć pewnych czynności, które musi wykonać adwokat lub radca prawny. Sytuacja taka ma miejsce, kiedy osoba nie ukończyła osiemnastu lat, jest głucha, niewidoma lub niema. Także wtedy, gdy zachodzi podejrzenie niezdolności lub ograniczonej możliwości osoby oskarżonej do rozpoznania znaczenia czynu w momencie jego popełnienia, a także w sytuacji zaburzeń psychicznych lub wtedy, gdy osoba oskarżona jest o popełnienie zbrodni zagrożonej surową karą. Bez względu na obligatoryjność pomocy prawnej warto również w sprawach takich jak rozwód, czy alimenty i wiele innych skorzystać z pomocy adwokata lub radcy prawnego.