Polskie prawo przewiduje dwie sytuacje sporządzenia testamentu. Pierwsza z nich to taka, gdy spadkodawca spisze swoją wolę w dokumencie. Druga, awaryjna, kiedy spadkodawca z jakichś przyczyn nie może owej woli spisać i przekazuje ją ustnie. Należy jednak pamiętać, że by testament był ważny, musi spełniać kilka określonych przez ustawodawcę warunków. Kwestie dziedziczenia nie rzadko dzielą rodziny, dlatego obowiązuje szereg obostrzeń, która utrudniają ewentualne podrobienie lub sfałszowanie testamentu.
Testament ustny
Testament ustny może zostać przekazany przez spadkodawcę świadkom, którzy spełniają odpowiednie warunki: mówią w języku spadkodawcy, ich zdolności percepcji są sprawne, tzn. nie są głusi, niemi lub niewidomi, mają pełną zdolność prawną, nie zostali skazani prawomocnym wyrokiem za krzywoprzysięstwo, potrafią czytać oraz pisać. Osoby, które z testamentu mają czerpać korzyść, nie mogę zostać świadkami. Nawet jeżeli nie zostali w testamencie wymienione, nie mogą być to też osoby, których dotyczy dziedziczenie ustawowe — najbliżsi krewni, małżonek.
Okoliczności sporządzenia testamentu ustnego, również zostały przez ustawodawcę przewidziane. Jeżeli spadkodawca leży w szpitalu, jednym ze świadków winien być lekarz, który potwierdzi w sądzie trzeźwość umysłu mimo przyjętych przez chorego leków. Testament ustny sporządzamy w obawie rychłej śmierci. Obawa nie może być jedynie psychicznym stanem lękowym, który przy pewnych chorobach się pojawia. Powinna być ona uzasadniona splotem sytuacji, które obiektywnie mogą doprowadzić do śmierci. Jeżeli spadkodawca przeżyje, powinien po upływie sześciu miesięcy sporządzić testament pisemny, który jest pewniejszym i mniej podważalnym dokumentem.
Testament pisemny
Tworząc testament pisemny należy spełnić 3 wymogi. Spadkodawca spisując testament ma obowiązek posłużyć się pismem ręcznym. Materiał, na którym testament powstanie jest drugorzędny. Naturalnie najczęściej bywa to kartka papieru. Jeżeli nie mamy takiej możliwości, możemy zapisać testament np. na drewnianej desce. Drugim wymogiem jest zapisanie daty, zgodnej z datą sporządzanego testamentu. Sąd dopuszcza sytuację, w której data na testamencie się nie pojawi, jednak zaleca się ją zapisać. Trzecim wymogiem jest własnoręczny podpis pod zapisanym testamentem. Może on zawierać imię i nazwisko lub pseudonim. Drugą metodą sporządzenia testamentu pisemnego jest testament notarialny. Wówczas zostaje on przygotowany w kancelarii notarialnej w formie aktu notarialnego, wymogi co do niego zostały spisane w ustawie Prawo o notariacie.
Połączeniem testamentu ustnego i pisemnego jest testament allograficzny. Wówczas spadkodawca swoją wolę oświadcza wobec urzędnika państwowego. Mogą być to: wójt, burmistrz, prezydent miasta, sekretarz powiatu, gminy, kierownik urzędu stanu cywilnego lub marszałek województwa. Oprócz urzędnika i spadkodawcy powinno pojawić się też dwóch świadków. W ich obecności sporządzany jest protokół z oświadczenia spadkodawcy wraz z datą. Pod takim testamentem powinny pojawić się przynajmniej cztery podpisy: urzędnika, świadków oraz spadkodawcy. Jeżeli spadkodawca nie może z jakichś przyczyn podpisać się, powinno zostać to dokładnie odnotowane.
Sporządzenie testamentu nie należy do najprostszych obowiązków. Po przemyśleniu jego treści, warto udać się do prawnika, który pomoże nam przygotować treść odpowiednio, tak by nie dawała ona wątpliwości. Musimy też pamiętać, że każdy testament można podważyć. Szczególnie często podważana jest wiarygodność testamentów ustnych. W sytuacjach nagłych niełatwo jest spełnić wszystkie warunki, które przewidział ustawodawca. Dlatego warto za wczasu przygotować swój testament i skonsultować go ze specjalistą. Tak by uniknąć w przyszłości rodzinnych sporów.
